استفاده از دستگاه اولتراسوند یا اولتراسوندتراپی یکی از روشهای متداول درمانی است که تاثیر زیادی بر بهبودی شرایط بیمار گذاشته و در کلینیک‌های فیزیوتراپی از آن استفاده می‌شود. بیشترین کاربرد اولتراسوند در رفع گرفتگی‌های عضلانی و کاهش تورم مفاصل است. برای مثال گرفتگی‌های عضلات اطراف گردن و ناحیه کمر که مشکلات زیادی را برای بیماران بوجود می‌آورند، بوسیله اولتراسوند بهبود پیدا می‌کنند.در نهایت دردهای ناشی از این گرفتگی‌ها کم می‌شود.
اولتراسوند چگونه کار می‌کند؟
دستگاه اولتراسوند با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا بر روی ناحیه آسیب دیده اثر می‌گذارد. طول موج امواج صوتی اولتراسوند خارج از محدوده شنوایی انسان است.
از فرکانس‌های 1 و 3 مگاهرتز در دستگاه‌های اولتراسوند استفاده می‌شود. از فرکانس 1 مگاهرتز برای بافت های سطحی و از فرکانس 3 مگاهرتز برای درمان در عمق بافت استفاده می شود.
تحقیقات بسیاری بر روی اثرات این دستگاه بر روی بیماری‌های مختلف انجام شده است که نتایج این تحقیقات نشان دهنده تاثیرات درمانی مثبت این روش است.
اثرات درمانی اولتراسوند
از دو اثر گرمایی و مکانیکی امواج اولتراسوند در درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود.
اثر گرمایی اولتراسوند
اگر امواج به صورت پیوسته به بافت منتقل شوند، باعث ایجاد لرزش در مولکول های بافت شده و از این طریق منجر به بالا رفتن دمای بافت می‌گردد. این افزایش دما در نهایت خون‌رسانی به سلول‌ها و سطح متابولیسم (سوخت و ساز) سلولی را بالای برده و موجب کاهش درد و بهبودی می‌شود.
اثر مکانیکی اولتراسوند
اثر مکانیکی به این صورت است که با برخورد امواج پالسی اولتراسوند به بافت هدف، باعث انبساط و انقباض می‌شود. نتیجه این انبساط و انقباض در بافت نرم که یک فعالیت مکانیکی است منجر به کاهش تورم و التهاب شده و درد از بین خواهد رفت.
البته بیمار در هنگام اولتراسوندتراپی اثر گرمایی و مکانیکی را حس نمی‌کنند!
روش درمان با اولتراسوند
امواج اولتراسوند، که توسط یک پروب (که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید) روی موضع درمان حرکت داده می‌شود، وارد بدن شده و اثرات درمانی را ایجاد می‌کند. روش کار به این شکل است که ابتدا مقدار کمی ژل به ناحیه تحت درمان بدن مالیده می‌شود سپس فیزیوتراپیست به آرامی پروب را به شکل دایره‌های کوچکی روی بدن بیمار حرکت می‌دهد و با تنظیم فرکانس و شدت، عمق نفوذ امواج اولتراسوند را کنترل می‌کند. در هر مرحله از درمان از تنظیمات متفاوتی استفاده می‌شود. معمولاً، بسته به اندازه مساحت عضو مورد نظر، اولتراسوندتراپی ۳ تا ۵ دقیقه زمان می‌برد.
موارد استفاده اولتراسوند
تحقیقات زیادی برروی اثرات درمانی اولتراسوند در بیماری‌های مختلف انجام شده و نتایج نشان داده که از مزایای اولتراسوندتراپی می‌توان در درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده کرد. بعضی از این اثرات درمانی عبارتند از:
- ترمیم زخمها و رفع چسبندگی اسکارهای جراحی
- کاهش اسپاسم عضلات و درمان نقاط ماشه‌ای درد در کمردرد و گردن‌درد و همینطور قسمت‌های دیگر بدن
- درمان التهاب و کشیدگی تاندونهای شانه و درمان شانه منجمد
- تنگی کانال مچ دست (به منظور آزاد سازی عصبهای تحت فشار)
- آرنج تنیس‌بازان (برای کاهش التهاب و درد تاندونهای آرنج)
- کاهش درد و تورم در آرتروز مفاصل
- افزایش قابلیت کشش بافت‌های نرم پیش از انجام حرکات کششی یا تمرینات ورزشی
- افزایش میزان جذب دارو از طریق پوست ( فونوفورز) که از این خصوصیت در کاهش التهاب استفاده می‌شود.
البته باید دقت داشت که در بیماری‌های ذکر شده، استفاده از اولتراسوند در کنار سایر روشهای درمانی دیگر روند درمان را کامل می‌کند.
